پرسش :

شخصى یک دستگاه آپارتمان نیم ساخته پیش خرید کرده است. بخشى از پول، پرداخت شده وقول نامه، تنظیم و کلیه ى خیارات از طرفین ساقط شده است. فروشنده، مالک سه دانگ و وکیل در فروش سه دانگ دیگر مى باشد، لکن طرفین معامله نسبت به تحویل به موقع آپارتمان و پرداخت ثمن معامله کوتاهى کرده اند. سپس جمله ى زیر با توافق طرفین به قول نامه اضافه گردید:«چنانچه ثمن باقیمانده در موعد مقرّر پرداخت نشود، فروشنده حق فسخ دارد»، البته این شرط در ضمن عقد خارج لازم نبوده است. آیا این شرط صحیح و نافذ است؟


پاسخ :
بسمه تعالى: پس از پایان پذیرفتن عقد ولو پس از گذشتن یک زمانى، طرفین توافق کنند که اگر چک مشترى وصول نشد، فروشنده حق فسخ داشته باشد، چنین شرطى لازم الوفاء است:(المؤمنون عند شروطهم)، امّا حق فسخ در نصف آپارتمان با خود بایع است و امّا نصف دیگر از آنِ موکل؛ مگر این که وکیل، تام الاختیار باشد و همه ى کارهاى مربوط به مبیع به وکیل واگذار شده باشد و چون طرفین شرط کرده اند که هرگاه یکى از چک ها وصول نشود، طرف، خیار فسخ دارد، بنابراین عدم وصول هر چک موجب خیار فسخ مى شود. والله العالم

منبع: استفتائات، آیت ‌الله العظمى سبحانی (دام ظله)، جلد اول، قم: مؤسسه امام صادق علیه ‌السلام، 1389.